GRAFİK TASARIMCI ve
GRAFİK SANATI
GRAFİK SANATI NEDİR?
* İlk çağ
insanları duvarlara iz bırakmışlar...
* Grafik;
kağıda (yüzeye) bırakılan iz ile akıllara iz bırakma mesleğidir.
* Grafik;
yazılı-çizili-basılı her şey demektir.
GRAFİKER NEDİR?
* Grafik
tasarımcıdır.
* Güzel
Sanatlar meslek grubu içinde Müzisyen, Besteci, Yazar veya Ressam gibi
sanatçıdır.
* Fikir ve
Sanat Eseri Kanuna göre Grafik Tasarım Eseri Sahibidir.
GRAF demek BASKI
demektir.
* Fotograf
IŞIK-BASKI demektir
* Fonograf
SES-BASKI demektir.(günümüzde CD'nin atası)
* Tipograf
YAZI-BASKI demektir.
*
Kinematograf HAREKETLİ-BASKI demektir. ( Cinematograph yani Sinema demektir.)
GRAFİK SANATI 3 önemli
DEVRİM yaşadı:
1- Matbaa
bulundu: Mekanik üretim teknolojisi başladı
2-
Fotoğraf bulundu: Kimyasal üretim teknolojisi başladı
3-
Bilgisayar bulundu: Dijital üretim teknolojisi başladı
1- MATBAA Mekanik
üretim teknolojisi:
Matbaa
bulununca;
1- Grafik
Sanatı üretim teknikleri ve Karikatür Sanatı gelişti.
2-
Tuvalden başka kağıda veya metale resim yapan matbaa veya klişe ressamları
oluştu.
3-
Reklamcılık ve Grafik Sanatı kendini göstermeye başladı
4- Resim
yapan, karikatür çizen, afiş tasarlayan, yazı yazan bir sanatçı tipi ortaya
çıktı
5- İşte bu
komplike işi yapanlara Almancada GRAFİKER, İngilizcede Graphic Designer,
Türkçede önceleri matbaa veya klişe ressamı, sonraları da Grafik Tasarımcı
denildi.
2-FOTOĞRAF Kimyasal
üretim teknolojisi:
Fotoğraf
bulununca;
1- Baskı
teknolojisi ile fotoğraf, birbirlerini geliştirdi
2- Resim,
temsili halden çıkıp gerçeğin ta kendisi ve belgesi haline geldi.
3-Tanıtım
ve iletişim aracı oldu
4- Reklam
fotoğrafçılığı gelişti.
5-
Grafikerin ve Reklamcılığın önemli unsuru oldu.
6- Renkli
fotoğraf ve matbaa teknolojileri gelişti. Grafik Sanatı ve Reklamcılık altın
çağını yaşadı.
7- Dijital
fotoğrafçılık ve dijital grafikerlik dönemi başladı.
3-BİLGİSAYAR Dijital
üretim teknolojisi:
1-
Yüzlerce yıldır uygulanan kağıt ve tuval üzerine çeşitli çizme ve boyama
teknikleriyle iz bırakma yöntemleri dijital teknolojiye kadar fazla değişime
uğramadı.
2- Tüm
bunlar sanal olmayan elle tutulur bir ortamda gelişti.
3- Dijital
teknoloji devrimi sayesinde İngilizcede adına Computer, Türkçede Bilgisayar
denilen araç icat oldu.
4- Mertlik
bozuldu. Bilek, fırça, boyama, çizim vs. yeteneğinin önemi bir anda yok
oldu(mu?)
5-
Grafikerlerin, ressamların, mimarların, bilumum tasarımcıların yaptıkları; sanal
alemde Mouse'a dokunarak ve tuşlara basılarak yapılır oldu.
6-
Computeri eline alan tasarımcı oldu (mu?).
7- Aynı
zamanda film ve kimyasal sıvıları ortadan kaldıran, zaman kaybını ve hata
riskini yok eden, çekilen resmi makine içinde anında görmeyi sağlayan dijital
fotoğraf makineleri icat oldu.
8- Dijital
makineyi alan da fotoğrafçı oldu(mu?).
Tasarımda Dijital
Sonrası dönem geçiş sancıları
* "Dijital
teknolojiyi bilenle bilmeyen bir olur mu?" tartışmaları yaşandı.
* Bunun
karşısında da, "tasarımı bilenle bilmeyen bir olur mu?" diye soruldu.
* Dijital
teknoloji gerçek tasarımcının işlerini kolaylaştıracak, gerçek fotoğrafçının
risklerini azaltacak yardımcı bir dost olacakken...
* Tasarımı
bilmediği halde bilgisayar kullanabilen grafikerler, fotoğrafçılığı bilmediği
halde fotoğraf çeken amatörler yüzünden...
* Tasarımı
insan değil, alet yapar mantığından hareketle hiçbir tasarım kuralına uymayan
rastlantısal şekil, resim, yazı ve renk curcunası tasarım diye sunuldu.
* Grafik
sanatının değerinin ucuzlamasına, ciddi ve gözle görülür bir kalite kaybına,
grafik kirliliğine yol açıldı.
* Tasarım
bilmeyip 15 program, 3 işletim sistemi bilenler tercih edildi.
*
Tasarımcıya teknik eleman, teknik elemana tasarımcı muamelesi yapıldı.
* Ekonomik
zorlukların dayatması, sosyal ve kültürel bilinçsizliğin etkisiyle; iş bölümü
ortadan kaldırıldı, bir kişiden üç kişilik iş beklendi.
*
Okullarda yetersiz bilgisayar eğitimi alan gençler sadece tasarım öğretilerek
piyasaya salındı.
* Fikir ve
Sanat Eseri yasasına aykırı olarak; Grafik tasarımcının tasarladığı bir afiş bir
kez parası ödendikten sonra dergi kapağı, insert, Bill-board vs. gibi
formatlarda defalarca ücretsiz olarak kullanılabildi.
* Fikir ve
Sanat emeğinin değeri dijital ortamda çoğunlukla bilinemedi.
*
Reklamcılar Derneği fikre değer verilmeyişinden rahatsız oldu. (Bu fikrin ucuzu
yok mu?)
GRAFİKER Neleri
Bilmelidir?
* Grafiker
her şeyden önce eski ustaların bildiği ışık, gölge, renk, doku, perspektif gibi
resmin temel kurallarını bilmelidir.
*
Fotoğrafçılığı iyi bilmelidir.
*
Matbaacılık, yayıncılık ve iletişim kurallarını bilmelidir.
* Sanat
tarihini ve kültürünü, uygarlık tarihini bilmelidir.
* Yaşadığı
toplumu bilmeli, dünyanın farkında olmalıdır
* İyi bir
tasarımcı olması için AYDIN kimliğine sahip olmalıdır.
D.S. (Dijital Sonrası)
dönemde;
* Dijital
görüntü teknikleri (dijital fotoğraf, web ve multi medya)
* Dijital
Tasarım (bilgisayarda tasarım programları)
* Dijital
Baskı gibi 3 önemli aşamayı bilmek durumundadır.
Grafikerler Nerede
Çalışabilir?
* Reklam
Ajanslarında
* Grafik
Tasarım Bürolarında
*
Matbaalarda ve Gazetelerde
*
Serigrafçı veya Etiketçilerde
* Film ve
Renk ayrımı atölyelerinde
* Kendi
içinde reklam ve tasarım departmanı bulunan şirketlerde
* Web
sayfası yapan şirketlerde
* Bağımsız
olarak kendi işyerlerinde çalışabilirler.
Grafikerlik seçkin
toplumlarda seçkin bir meslektir.
*
Osmanlıca bir söz vardır; Marifet iltifata tabidir, iltifat görmeyen marifet
zayiidir.
* Marifet
mesleği olan grafik tasarımcılık düşünceye, tasarıma değer verilmeyen ortamlarda
yeşermez, körelir...
* Resim,
yazı, edebiyat vs. gibi birçok sanatın modern teknolojiyle sentezi olduğundan
çağdaş bir meslektir.
* Zevkli
ve cazip yapısı nedeniyle ne yazık ki tasarım bilmeden yapılabileceğine
inanılan, çok rağbet gören, çok kolay sanılan bir meslektir.
*
Grafikerlik; sanayi ve ticaretin ihtiyaç duyduğu çok önemli bir meslektir.
Grafikerlik
ayrıcalıklı, zevkli ve dünyası çok geniş bir meslektir.
Çocuk
kitapları dizaynından web dizaynına, kutu ve ambalaj dizaynından gazete ilanı
dizaynına kadar ufku çok geniş kültürel olarak zengin bir meslektir.
Türkiye'nin kültürel düzeyi ilerledikçe grafikerlik çok daha tatminkar hale
gelecektir.
Faruk Çağla
Bilgi
Üniversitesi, Dolapdere Kampüsünde, Digital Tasarım Günleri Seminer / Faruk
Çağla
06.06.2008
|